به گزارش پایگاه خبری پیک چاپار: عید یک واژه عربی است و ریشه آن عود به معنی بازگشت است و با واژگان معاد و عودَت هم ریشه و هم‌خانواده است.

عید به معنی فراهم آمدن و جمع شدن قوم است. به همین خاطر روزهایِ جشن اهلِ اسلام را عید نامیده‌اند؛ یعنی روز‌هایی که مسلمانان جمع می‌شوند نماز می‌گزارند و به فقرا چیزی می‌بخشند و سپس پراکنده می‌شوند.

عید اعراب پیش از اسلام هنگام بازگشت کاروان‌ها بود. روزی که کاروان‌ها از سفر برمی‌گشتند و مردم جمع می‌شدند و کالا‌های مورد نیازشان را می‌خریدند و آنچه داشتند می‌فروختند. اعراب چنین روزی را عید یعنی روز جمع شدن قوم و بازگشت کاروان می‌نامیدند.

در ادب پارسی به ویژه در آثار بیش از عصر صفوی کاربرد واژه عید برای نوروز چندان متداول نیست. قدمای ما یا نوروز گفته‌اند یا جشن نوروز.

در ادب پارسی هرجا که واژه عید به تنهایی به کار رفته باشد منظور یا عید فطر است یا عید قربان. به بیت زیر دقت کنید:

عید است و آخر گل و یاران در انتظار

ساقی به روی شاه ببین ماه و می بیار

در این بیت دو ترکیب آخرِ گُل یعنی اواخر فصل بهار و ماه دیدن (رویت هلال برای برگزاری عید فطر)  نشان می‌دهد که منظور از عید، عید فطر است. 

یا این بیت انوری نشان می‌دهد که عید و نوروز دو مقوله متفاوت بوده‌اند:

عید تو همایون و همه روز تو چون عید

نوروز تو از عید تو خرم تر و خوشتر.

در بیت زیر نیز امیر معزّی عید را چیزی جدا از نوروز و مهرگان دانسته است:

روزگار و بخت و اقبال تو هر سه پایدار

مهرگان و عید و نوروز تو هر سه جاودان

یا مولانا اینگونه گفته است:

شادند جهانیان به نوروز و به عید

عید من و نوروز من امروز توئی

این شواهد نشان می‌دهند که پیشینیان ما نوروز را عید نمی‌نامیده‌اند و آن را از مقوله‌ی جشن‌های باستانی می‌دانسته‌اند. آری نوروز، جشن است، جشنی زمینی که با کار کشاورزی و برخی باورهای دینی و اسطوره‌ای اقوام ایرانی ارتباطی تنگاتنگ دارد.

نوروز در غزلیات سعدی :

مبارک‌تر‌شب و خرّمترین روز

به استقبالم آمد بختِ پیروز

دُهل‌زن گو دو نوبت زن بشارت

که دوشم قدر بود امروز نوروز

نوبت زدن: نقاره زدن. معمول بود که در نقاره خانه شاهان در شبانه روز چند بار نقاره می زدند، گاه سه بار، گاه پنج بار و گاه هفت بار.

این شعر درباره شادی و خوشبختی است که در روز نوروز و با آمدن بخت پیروز احساس می‌شود. شاعر به شادی و جشن می‌پردازد و به اهمیت دوستی و محبت اشاره می‌کند. او همچنین به درد جدایی و فریاد‌های ناشی از آن اشاره می‌کند و می‌گوید که اگر شب‌های سخت و وحشتناک نبودند، او نمی‌توانست ارزش روزهای خوب را درک کند. در کل، این شعر احساسی از تلاش برای شاد زیستن و ارزش لحظات خوشی را انتقال می‌دهد.

منابع:

صفحه مجازی چراغ روشن

تارنمای گنجور

پایان خبر/