زنگ تاریخ در  پایگاه خبری پیک چاپار: در گذشته ایران کهن، زن مقام ارجمندی را دارا بوده است. زن یکی از اعضا و پایه های ویژه خانواده محسوب می شده و در تمام شئون زندگی با مرد برابری می کرده است.

در ایران باستان زنان همچون مردان می توانستند فنون نظامی بیاموزند و حتی فرماندهان سپاهیان را بر عهده گیرند. زیبایی تمدن ایران و فرهنگ انسانی اش در اینجا بیشتر آشکار می شود که زن ایرانی دارای شخصیت حقوقی بوده و می توانسته به شغل وکالت دادگستری بپردازد و حتی بر مسند قضاوت بنشیند و قضاوت کند.

زیبایی دیگر این تمدن، چهره های درخشان زنان ایرانی است که بر جایگاه والای حکومت تکیه زده اند.چهره هایی همچون هما، آذرمیدخت، پوراندخت، نیاک ، شیرین ، اذرمیدخت گران گوشوار و نیز چهره‌های مشهوری که فرماندهی سپاهیان ایران را بر عهده داشتند، همچون آرتمیس، بانوگشتسب، گردآفرید و... نیز زنان سیاستمدار و دانشمندی که به تنهایی و یا دوش به دوش مردان خود ایستاده اند و از این سرزمین پاسداری کرده اند.

شواهد تاریخی موجود:

در اوستا همه جا نام مرد و زن در یک ردیف ذکر شده و در کارهای دینی که زنان باید انجام دهند و دعاهایی که باید بخوانند، زن را با مرد برابر شمرده است و حتی در صورتی که موبد حاضر نبود، ممکن بود زن به مقام قضا برسد و در طول تاریخ نیز می بینیم که زنانی مانند هما، آذرمی دخت و پوراندخت به پادشاهی رسیده اند.

همچنین آورده اند که سن بلوغ برای مرد و زن یکسان بوده است و گروهی از فرشتگان هم مانند آناهید(ناهید) زن هستند. 

در میان امشاسپندان «صفات پاک خداوند» امرتات(مرداد) و هوروتات(خرداد) و سپنتاارمئیتی(سپندارمز) مؤنث هستند و به ویژه سپندارمز  نماینده زمین است و این سپندارمز «فروتنی مقدس» یکی از صفات اهورامزداست و در جهان مادی پرستاری زمین با اوست و به همین جهت دختر اهورامزدا خوانده شده است.

آنچه در اوستا در مورد مرد و زن وجود دارد متضمن برابری حقوق است. زنان و مردان پارسا از باب تقدیس باهم ذکر شده اند و چون زن موجب احترام و سربلندی مقام خانه است، (وندیداد سوم) اندیشه نیک و گفتار و کردار خوب و فرمان برداری از شوهر در اوستا برای زن از صفات پسندیده و برجسته شمرده شده است.

بعدها در حقوق مدنی سلسله فرمانروایی ساسانیان به طور ویژه تغییراتی به نفع زنان ایجاد شد و اعمال خودسرانه مردان نسبت به زنان، که وجدان حقوق جدید عصر ساسانی را جریحه دار می ساخت، موجبات حمایت قانونی از زن را فراهم آورد.

مثلا برخلاف گذشته پدر یا رئیس خانواده، اموالی را که قبلا در وصیت نامه برای زن و فرزندان خود تعیین می کرد، دیگر نمی توانست به رهن داده یا بفروشد و اگر چنین موردی پیش می آمد، آن ها می توانستند از وی شکایت کنند و در این صورت به حکم دادگاه، اموال از پدر یا رئیس خانواده گرفته می شد و به زن و فرزند مسترد می گشت و یا در صورت صغیر بودن کودکان، اموال تا زمان بلوغ نزد آن ها نگهداری می شد.

ذکر این نکته لازم است که اجرای وصیت نامه کتبی مردی که در آن وصیت نامه وظایف بعدی و آینده زن و دختران خود را تعیین کرده بود، پس از مرگ وی از نظر حقوقی برای بازماندگانش الزامی نبود.

رفورم اجتماعی انوشیروان دادگر نیز از شدت و خشونت قانون اوستا کاست و فکر اقتادی و نقش اجتماعی را منظور داشت و به علاوه در اجرای مجازات، سن مجرم و زن و مرد بودن او هم در نظر گرفته شد.

هرچند در حقوق قدیم، زن از حق معامله و عقد قرارداد محروم بود ولیکن در حقوق عملی جدید سلسله ساسانی، این رسم کهن نیز از درجه اعتبار ساقط شد و زن در عقد قرارداد اختیار پیدا کرد و می توانست در دادگاه به نفع خود اقامه دعوی کند.

زنان ایرانی در دوران پیش از تاریخ:

مردم این زمان از دسته ها و قبایل مختلف تشکیل شده و به صورت ملوک الطوایفی زندگی می کرده اند و در نتیجه افزایش شهرها و قدرت رؤسای قبایل، اختلافات شدیدی میان آنان تولید می شد و موجب جنگ و ستیز بین آن ها می گشت.

در این جامعه بدوی، وظیفه زنان سنگین بود و آنان نگهبانان آتش و سازنده ظروف سفالین و فراهم آورنده میوه های طبیعی بودند و حتی بر مردها نیز برتری داشتند و به مقام روحانیت هم می رسیدند و این یکی از ویژگی های نخستین ساکنان فلات ایران بوده است.

معیار زن خوب از نظر مردمان ایران قدیم چه بوده است؟

اولین و بزرگترین آرزوی هر مرد، داشتن همسری بوده است که از او فرزندی برومند به وجود آید و هر و پسر و دختر و زن و مرد ایرانی همیشه از خداوند آرزو می کرد که فرزندی مهربان به او عطا کند و کسی که فرزند نداشت موجبات سرشکستگی خانواده خود را فراهم می نموده است.

هرودوت می گوید که در نظر ایرانیان بزرگترین افتخار جز دلاوری در جنگ، داشتن فرزندان متعدد بوده است و هرگاه رسم تعدد زوجات در میان ایرانیان قدیم مرسوم بوده، به منظور داشتن فرزندان بسیار بوده است.

ایرانی همیشه دعا می کرد که اهورامزدا به وی فرزندی نیرومند و صحیح  بدهد و از همینجاست که هر دختری آرزو می کرد با جوانی نیرومند و قهرمان همسری کند تا فرزندی قوی بیاورد.

منابع کتابخانه ای:

کتاب زنان در تاریخ کهن ایران، انتشارات پردیسان، نوشته مهدی اقبالی مهدی آبادی

زن در ایران باستان،1378، هدایت الله علوی

پایان خبر/